შეერთებული შტატების ადმინისტრაციიდან საქართველოს ხელისუფლებას შეკრებისა და მანიფესტაციის თავისუფლების დაცვისკენ და მშვიდობიანი პროტესტის უზრუნველყოფისკენ მოუწოდებენ. "ამერიკის ხმის" ჟურნალისტი ანი ჩხიკვაძე შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის მაღალჩინოსანს, ჯიმ ო'ბრაიენს ესაუბრა, რომელიც სახელმწიფო მდივნის თანაშემწეა ევროპისა და ევრაზიის საკითხებში.
ამერიკის ხმა: დავიწყოთ იმით რასაც ვხედავთ საქართველოში. ათიათასობით ადამიანი გამოდის ქუჩაში. თუმცა, აქამდე საქართველო ეტაპობრივად მივიდა. მანამდე, საქართველოს მთავრობამ ბევრი ნაბიჯი გადადგა, იქნებოდა ეს უკრაინისთვის სრულად მხარის არდაჭერა, თუ დასავლეთის დადანაშაულება, რომ ცდილობენ საქართველოს ომში ჩართვას. როგორ ფიქრობთ, სად დგას დღეს საქართველოს მთავრობა?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: მადლობა, პატივია აქ ყოფნა. საქართველომ თქვა, რომ სურს ევროკავშირში გაწევრიანება და ურთიერთობა ტრანსატლანტიკურ ორგანიზაციებთან, როგორიცაა ნატო. ამრიგად, ამ კონტექსტში, გვაქვს ჩვენ [საქართველოსთან] დისკუსიები, რომლებიც შეიძლება არ გვქონდეს სხვა ქვეყნებთან. მთავრობამ განაცხადა, რომ სურს თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნები და მოიწვევს საერთაშორისო დამკვირვებლებს. ეს არის ის, რაც ჩვენ ბუნებრივად გვეხება, რადგან ეს არის კლუბში გაწევრიანების ნაწილი, რომელსაც ჩვენც წარმოვადგენთ, ნატოს შემთხვევაში, და ჩვენ მტკიცედ ვუჭერთ მხარს [საქართველოს] ევროკავშირის შემთხვევაში. და ამ კონტექსტში, პრობლემურია სპეციალური და დისკრიმინაციული მოთხოვნები იმ ორგანიზაციებისთვის, რომლებიც ცდილობენ გააკეთონ ის, რაც საქართველოს მთავრობასაც სურს, როგორიცაა [საერთაშორისო ორგანიზაციების] [არჩევნებზე] დაკვირვება და თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების ჩატარებისთვის ხელშეწყობა.
ამერიკის ხმა: საქართველოს მთავრობამ მიიღო გადაყვეტილება იდგეს კრემლის მხარეს? რამდენად ნათელია ეს თქვენთვის დღეს, რამდენად შეეხება ეს ე.წ. რუსულ კანონს თუ საქმე პრო-რუსულ რეჟიმშია?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: ჩვენ ვიცით, რომ ქართველების 80%-ს სურს ევროკავშირში გაწევრიანება და ჩვენ მტკიცედ ვუჭერთ მხარს ამ მისწრაფებას. კანონი, ვფიქრობ, არის ძალიან შორს წასვლაა, იმის შესაზღუდად, რაც ნორმალურია ევროპაში და ტრანსატლანტიკურ სივრცეში. Საუბარი მიმდინარეობს. სამწუხაროა, რომ ბევრი რამ ხდება იქ, რასაც “ტვიტერი” ერქვა. რეალურად ეს შეეეხება იმას, რომ ამ მთავრობამ პირობა დადო, ემუშავა სხვა მთავრობებთან, მათ შორის შეერთებულ შტატებთან ერთად.
ამერიკის ხმა: ეს პირობა ჯერ კიდევ არსებობს?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: ჩვენ გვსურს მათთან მუშაობა, როდესაც გუშინ [საქართველოში] ევროკავშირის მაღალი წარმომადგენელი, ბატონი კოპმანი ჩავიდა, მან თქვა, რომ გვსურს ვიმუშაოთ თქვენთან ერთად ამ კანონზე. ჩვენ ვთქვით, ჩამოდით ვაშინგტონში, იმუშავეთ ჩვენთან ერთად კანონზე. თუმცა, ვითარება გადაიქცა ერთგვარ უცნაურ, “ძლიერების” საჯარო მტკიცებად. მე ვთვლი, რომ აქ საქმე ისაა, თუ როგორ ელაპარაკებიან ერთმანეთს მთავრობები, როდესაც ისინი ცდილობენ საერთო კლუბში გაწევრიანებას.
ამერიკის ხმა: მესმის, რომ თქვენ ცდილობთ პირდაპირ არ უპასუხოთ ჩემს კითხვას, მაგრამ, კიდევ ერთხელ გავიმეორებ. ეს ეხება რუსეთთან მიმსგავსებულ კანონმდებლობას ამ ეტაპზე, თუ ეს არის ის, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ გააკეთა არჩევანი, არჩევანი არ იყოს დასავლეთის ნაწილი, მისი ხალხის განცხადებული მიზნის საწინააღმდეგოდ?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: მე ვპასუხობ იმას, რისი პასუხიც შემიძლია. ის, რაც ახლა მაგიდაზეა, არის ეს რუსეთის მაგალითზე დაფუძნებული უცხოეთის აგენტების კანონი. ჩვენ და ევროკავშირმა ვთქვით, რომ მნიშვნელოვანია, რომ ეს შეესაბამებოდეს ევროპულ სტანდარტებს, რათა ორგანიზაციებმა გააკეთონ ის, რაც მთავრობამ თქვა, რომ მას სურს. გვინდა ეს ერთად გავაკეთოთ. რა გზას აირჩევს ქართული ოცნება, ეს მათი გადასაწყვეტია.
ვნახეთ, მოგეხსენებათ, ქართული ოცნების დამფუძნებლის გამოსვლა. ცოტა გამიკვირდა, რამდენად ცუდად იყო ის ინფორმირებული. მის წინააღმდეგ დასავლეთის სანქციები არაა დაწესებული. როგორც ჩანს, ის ფიქრობს, რომ სანქციების ქვეშ იმყოფება და ვიმედოვნებ, ინფორმაციის სხვა წყაროს იპოვის, დაელაპარაკება ადამიანებს, რომლებსაც ესმით დასავლეთი და ვინც წარსულში მას სიმართლეს ეუბნებოდა. ჩვენ ძალიან გვსურს, ვიხილოთ ასეთი საუბარი, რადგან სირცხვილია, რომ ასეთი გავლენიანი ადამიანი რაღაც დეზინფორმაციის საფუძველზე მოქმედებს.
ამერიკის ხმა: ეს იყო ჩემი ერთ-ერთი შეკითხვა და თქვენ თითქმის უპასუხეთ მას. ის ამ განცხადებებს აკეთებს 12 წელზე მეტია. მას 12 წელი ჰქონდა ინფორმაციის მისაღებად. ის გადანაშაულებთ თქვენ 2008 წლის ომში, უკრინაში მიმდინარე ომში, ასევე, იცით, გაიმეორა განცხადებები, რომლებიც ჩვენ გვესმის ვლადიმირ პუტინისგან და მარია ზახაროვასგან ფერადი რევოლუციების შესახებ, რომ მათ უკან შეერთებული შტატებია. დღეს პრემიერმა დაგადანაშაულათ საქართველოში რევოლუციის მოწყობის მცდელობაში. როგორ უპასუხებთ ამას?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: მე უბრალოდ ვიტყვი, რომ ეს მცდარია. ჩვენ არცერთი ეს დაბრალებული რევოლუცია არ მოგვიწყვია. საქართველოში კი, განსაკუთრებით, კვლავ ვხედავთ, რომ მოსახლეობის 80%-ზე მეტს სურს ევროკავშირის წევრი იყოს. ეს ჩვენ არ გვეხება, იმის მიღმა, რომ ჩვენ მხარს ვუჭერთ ამ მისწრაფებას. ეს არის ის, რაც ქართველ ხალხს სურს. ასე რომ, საკითხავია, ხელისუფლება ცდილობს სხვა ხალხის ხელისუფალი იყოს თუ აპირებს თავისი ხალხის სურვილებს მიჰყვეს? ეს საქართველოს შიდა საქმეა. ის, რომ ამერიკელი დიპლომატი [თითქოს] რაღაცაში ჩართული იყო... წარმოდგენა არ მაქვს, რაზე საუბრობენ. მე ნამდვილად ვისურვებდი, რომ ეს განმარტონ, და რომ უბრალოდ შეწყვიტონ მსგავსი რამეების თქმა.
ამერიკის ხმა: ჩვენ გვესმის ბევრი მხარდაჭერის სიტყვა და კრიტიკა ხელისუფლების მიმართ, მომიტინგეების მიმართ არასათანადო მოპყრობის გამო შეერთებული შტატებიდან. მაგრამ ვერ ვხედავთ რაიმე ზომებს. რა ზომების მიღებას აპირებთ, თუ ეს კანონი არ იქნება უკან გაწვეული?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: პირველი ისაა, რასაც თქვენ ცდილობდით, თქვენი კითხვებით გაგერკვიათ - იმის გარკვევა, თუ რა არის სასწორზე. საქართველომ გასულ შემოდგომაზე განაცხადა, რომ მას სურს ევროკავშირში გაწევრიანება და ჩვენ ძალიან გაგვიხარდა, როდესაც ევროკავშირმა მიიღო გადაწყვეტილება საქართველოს კანდიდატად გამოცხადების შესახებ, რასაც დიდი შრომა დასჭირდა ხელისუფლების მხრიდან.
რა არის სასწორზე? ეს [გაწევრება] შეუძლებელი იქნება, თუ მთავრობა გადაწყვეტს, რომ სურს რუსეთზე დაფუძნებული კანონების მიღება. თუ ეს ასე მოხდა, ჩვენთვის [ვითარება] ნათელი იქნება. და თუ მთავრობა იტყვის, - არ გვინდა ევროკავშირში გაწევრიანება, სხვა რამ გვსურს, მაშინ ჩვენ გვექნება ძალიან განსხვავებული საუბარი იმაზე, თუ რას გავაკეთებთ. რისი იმედიც გვაქვს და რაც გვინდა დავინახოთ, არის ის, რაც გუშინ ბატონ კოპმანთან ითქვა, რომ დაიწყებენ ჩვენთან საუბარს იმაზე, თუ როგორ მოიყვანონ ეს კანონი ევროპულ სტანდარტებთან შესაბამისობაში.
ამერიკის ხმა: ამაზე ჩაგეკითეხებით. ჩვენ ვხედავთ განცხადებებს, რომ დასავლეთს საქართველოს ომში ჩართვა სურს. ვხედავთ კრიტიკას უკრაინის მიმართ, ვხედავთ რომ ბრალს გდებენ 2008 წლის ომში და ბრალს გდებენ რევოლუციების მოწყობაში. თქვით, რომ საქართველოს მთავრობამ ბევრი გააკეთა კანდიდატის სტატუსისთვის, მაგრამ თუ რა რთული დასანახია, დეოლოგარქიზაცია მაგალითად ერთ-ერთი მოთხოვნა იყო და არა მხოლოდ. როგორ ფიქრობთ ეს არაა საქართველოს მთავრობის არჩევანი? კვლავ ხედავთ საქართველოს დღევანდელ ხელისუფლებასთან მომავალი თანამშრომლობის შესაძლებლობას?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: ორი მნიშვნელოვანი რამ. რუსეთია ის, ვინც საქართველოს უკრაინაში [მიმდინარე ომის] კამპანიაში ითრევს. რუსეთი იწყებს გიგანტური სამხედრო პორტის მშენებლობას მის მიერ ოკუპირებულ საქართველოს ტერიტორიაზე. გრძელდება ქართველი მოქალაქეების გატაცება და ზოგჯერ მკვლელობა. აგრძელებს ტერიტორიის ოკუპაციას და გარკვეული დროის განმავლობაში, ცდილობდა საქართველოს გავლით გადაეტანა სამხედრო საქონელი, ან საქონელი, რომელიც სამხედრო მიზნებით გამოიყენება, საბრძოლო მასალის დასამზადებლად, საქართველოს გავლით. საქართველოს მთავრობამ მიიღო ძალიან ბრძნული გადაწყვეტილება, შეეცადა, როგორც შეეძლო, ეს ყველაფერი შეეჩერებინა და მან საკმაოდ კარგი სამუშაო ჩაატარა.
ასე რომ, რუსეთია ის, ვინც საქართველოს ამ ომში ჩართვას ცდილობს.
ახლა ვითარება შემდეგია: საქართველომ თქვა, რომ სურდა ევროკავშირში გაწევრიანება, ეს არის პროცესის დასაწყისი. 20 წლის იუბილეს ვუახლოვდებით, როცა ათი ქვეყანა შეუერთდა ევროკავშირს, მათ საშუალოდ 10-დან 11 წლამდე დასჭირდათ პროცესის გასავლელად. ზოგიერთ შემთხვევაში მათ [საქართველოს] ძალიან მსგავსი ადგილიდან დაიწყეს. ასე რომ, თქვენ ვერ შეაფასებთ საბოლოო შედეგს იმის მიხედვით, თუ სად არიან ისინი [გზის] დასაწყისში. ამას განაპირობებს სურვილი, გაიარონ ეს გზა და იმუშაონ ამ გზაზე ერთობლივად და ეს ახლა ნამდვილად სადავოა.
ამერიკის ხმა: მოდით, სხვანაირად გკითხავთ, რადგან ჩემ კითხვას კვლავ არ პასუხობთ. კითხვის შემოტრიალებას ვეცდები. მესმის დიპლომატიური ნაწილი, თუმცა კითხვა შემდეგშია: კიდევ რა უნდა გააკეთოს საქართველოს მთავრობამ, მიმდინარე მოვლენების გათვალისწინებით, რომ თქვენ ის განიხილოთ როგორც კლემლის მხარეს მდგომი?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: ჯერ კიდევ არის დრო, რომ ამ კანონზე ერთობლივად ვიმუშაოთ, გავაკეთოთ ის, რაც ქართველ ხალხს და მთავრობას ერთად სურს. თუ ეს არ მოხდება, ჩვენ ვითარებას შევაფასებთ. მაგრამ ჩვენ ჯერ აქ არ ვართ. ჩვენ ჯერ კიდევ იმ ეტაპზე ვართ, სადაც შეგვიძლია ერთად ვიმუშაოთ.
ამერიკის ხმა: კარგით. კიდევ ერთი კითხვა: ვიხილეთ პრემიერის განცხადება თქვენი კოლეგის დერეკ შოლეს მიმართ. ეს მოიცავდა იმას, რაც ზოგს გარკვეულწილად საბჭოთა მიდგომას მოაგონებდა. საბჭოთა კავშირი ხშირად მიუთითებდა შეერთებულ შტატებში შიდა პრობლემებზე. პრემიერმა თქვა, და ვციტირებ “მე არ გამომითქვამს შეშფოთება, ბატონ შოლეთან ნიუ-იორკში სტუდენტური საპროტესტო აქციის სასტიკი ჩახშობის შესახებ”. როგორ უპასუხებდით ამას?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: კარგია, რომ საუბრობს იმაზე, რაზეც არ უსაუბრია. მაგრამ მე ამაზე ვიტყოდი, - კარგია რომ ვიზიარებთ იმას, თუ როგორი უნდა იყოს დემონსტრაციების მიმართ პასუხისმგბლობით მიდგომა, მშვიდობიანი დემონსტრაციების დაშვება და იმედი მაქვს, საქართველოს მთავრობა ამ მიდგომას მიჰყვება. რადგან, ისევ და ისევ, ეს არის სტანდარტები, რომლებსაც ჩვენ ვიცავთ. და საქართველოს სურს იმ კლუბში გაწევრიანება, რომელსაც ჩვენ მხარს ვუჭერთ. აქ იწყება ეს საუბარი.
ამერიკის ხმა: ესაუბრებით ევროპელ პარტნიორებს? მაგალითად ვიხილეთ რომ სანქციები დაუწესეთ ბატონ ფარცხალაძეს, თუმცა ევროპელებს იგივე ნაბიჯი არ გადაუდგამთ. საქართველოს საკითხზე ევროპელ მოკავშირეებთან ერთად თანხვედრაში მოქმედებთ?
ჯეიმს ო'ბრაიენი: დიახ და ჩვენ გვაქვს სხვადასხვა ინსტრუმენტები, რომლებიც მოქმედებენ სხვადასხვანაირად. ევროკავშირი საკანდიდატო პროცესის დაწყებისას, საკმაოდ დიდი თანხის გაცემას განიხილავს. ეს თანხები დაკავდება, ეს მათი ინსტრუმენტია. ჩვენი ინსტრუმენტები განსხვავებულია და ჩვენ მათ გამოვიყენებთ, როცა ეს იქნება საჭირო. მაგრამ ჯერ იქ არ ვართ. ჩვენ იმ ეტაპზე ვართ, რომ ვსწავლობთ როგორ ვიმუშაოთ ერთად ამ ახალ გარემოში, როცა საქართველომ თქვა, რომ სურს გაწევრიანდეს ამ კლუბებში, [ევროკავშირსა] და [ნატოში].
ანი ჩხიკვაძე, "ამერიკის ხმა"
ფორუმი